UZAKTAN ÇALIŞMA KAVRAMININ GELİŞİMİ: WEB OF SCIENCE VERİLERİNE DAYALI BİBLİYOMETRİK BİR ANALİZ


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.16506338Anahtar Kelimeler:
Uzaktan Çalışma, Bibliyometrik analiz, Web of Science, Çalışma hayatı, VosviewerÖzet
Son yıllarda dijitalleşme, teknolojik gelişmeler ve özellikle COVID-19 pandemisiyle birlikte iş yapma biçimleri köklü değişimlere uğramış, uzaktan çalışma (remote work) kavramı küresel ölçekte iş gücü politikalarının merkezine yerleşmiştir. Bu çalışmanın amacı, uzaktan çalışma alanındaki akademik literatürün yapısını, eğilimlerini ve gelişim yönlerini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda, Web of Science (WoS) veri tabanından 1980-2025 yılları arasında yayımlanmış 4000’ in üzerinde bibliyografik kayıt analiz edilmiştir. Çalışma, bibliyometrik analiz yöntemiyle yapılmış olup, yayın sayıları, en etkili yazarlar, kurumlar, ülkeler, anahtar kelime kümeleri ve iş birlikleri ağları gibi göstergeler ortaya koyulmuştur. Ayrıca Birleşmiş Milletlerin sürdürülebilir kalkınma hedefleri de analize dahil edilmiştir. Analiz sonucunda uzaktan çalışmaya ilişkin yayınlarda 2020 yılından itibaren belirgin bir artış olduğu, en fazla yayının ABD, İngiltere ve İtalya merkezli kurumlar tarafından üretildiği saptanmıştır. Anahtar kelime analizi, uzaktan çalışmanın "iş-yaşam dengesi", "verimlilik", "pandemi" ve "psikolojik iyi oluş" gibi temalarla ilişkili olarak incelendiğini göstermektedir. Ayrıca ağ analizleri, araştırmaların disiplinler arası nitelikte olduğunu ve sosyal bilimler, yönetim, mühendislik, bilgi sistemleri ve sağlık alanlarında yoğunlaştığını ortaya koymuştur. Bu çalışma, uzaktan çalışmanın akademik yansımalarını görünür kılarken, araştırmacılara bu alandaki boşlukları belirleme ve gelecekteki çalışmalara yön verme açısından katkı sağlamaktadır.
Referanslar
Al-Ashmori, Y. Y., Othman, I. & Rahmawati, Y. (2020). Bibliographic analysis of BIM success factors and other BIM Literatures using Vosviewer: A theoretical mapping and discussion. Journal of Physics: Conference Series, Vol. 1529 Bandung, Indonesia, DOI 10.1088/1742-6596/1529/4/042105
Allen, T. D., Golden, T. D., & Shockley, K. M. (2015). How effective is telecommuting? Psychological Science in the Public Interest, 16(2), 40–68. https://doi.org/10.1177/1529100615593273
Altun, M. (2021) Covid‑19 sürecinde uzaktan çalışma, iş‑yaşam dengesi ve örgüte bağlılık: Medya Sektörü Örneği, Yüksek lisans tezi, İbn Haldun Üniversitesi.
Bakracheva, M., Sofronieva, E., Tsenov, M., Basnyat, I., Chen, C., Wang, B., Wang, P. (2024) “Work‑life balance of university teachers after two years of telework during the COVID‑19 pandemic”, Journal of Industrial and Business Economics, 51, 1041–1065. Doi: 10.3233/HSM-230089
Bloom, N., Liang, J., Roberts, J., & Ying, Z. J. (2015). Does working from home work? Evidence from a Chinese experiment. The Quarterly Journal of Economics, 130(1), 165–218. https://doi.org/10.1093/qje/qju032
Charalampous, M., Grant, C. A., Tramontano, C., & Michailidis, E. (2018). Systematically reviewing remote e-workers’ well-being at work: a multidimensional approach. European Journal of Work and Organizational Psychology, 28(1), 51–73. https://doi.org/10.1080/1359432X.2018.1541886
Choudhury P(R), Foroughi C, Larson B., (2021). Work-from-anywhere: The productivity effects of geographic flexibility. Strat Mgmt J.; 42, 655–683. https://doi.org/10.1002/smj.3251
Dingel, J. & Neiman, B. (2020), How many jobs can be done at home?, Journal of Public Economics, 189, issue C, number S0047272720300992, https://EconPapers.repec.org/RePEc:eee:pubeco:v:189:y:2020:i:c:s0047272720300992.
Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285–296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070
Eurofound. (2020). New forms of employment: 2020 update. Publications Office of the European Union. https://www.eurofound.europa.eu/en/publications/2020/new-forms-employment-2020-update
Eurofound. (2022). Employment and working conditions of selected types of platform work. https://www.eurofound.europa.eu
Favale T, Soro F, Trevisan M, Drago I, Mellia M., (2020). Campus traffic and e-Learning during COVID-19 pandemic. Comput Netw. Vol. 20, S. 176, 107290. Doi: 10.1016/j.comnet.2020.107290.
Felstead, A. & Henseke, G. (2017), Assessing the growth of remote working and its consequences for effort, well-being and work-life balance. New Technology, Work and Employment, 32: 195-212. https://doi.org/10.1111/ntwe.12097
Florida, R., Rodríguez-Pose, A., & Storper, M. (2021). Critical Commentary: Cities in a post-COVID world. Urban Studies, 60(8), 1509-1531. https://doi.org/10.1177/00420980211018072 (Original work published 2023)
Gajendran, R. S., & Harrison, D. A. (2007). The good, the bad, and the unknown about telecommuting: Meta-analysis of psychological mediators and individual consequences. Journal of Applied Psychology, 92(6), 1524–1541. https://doi.org/10.1037/0021-9010.92.6.1524
Galanti T, Guidetti G, Mazzei E, Zappalà S. & Toscano F. (2021). Work from home during the COVID-19 outbreak: The ımpact on employees' remote work productivity, engagement, and stress. J Occup Environ Med. 63(7), S.426-432. doi: 10.1097/JOM.0000000000002236.
Golden, T. D., & Veiga, J. F. (2005). The impact of extent of telecommuting on job satisfaction: Resolving inconsistent findings. Journal of Management, 31(2), 301–318. https://doi.org/10.1177/0149206304271768
Grant, C.A., Wallace, L.M. and Spurgeon, P.C. (2013), An exploration of the psychological factors affecting remote e‐worker's job effectiveness, well‐being and work‐life balance, Employee Relations, 35(5), 527-546. https://doi.org/10.1108/ER-08-2012-0059
International Labour Organization (ILO). (2020). Teleworking during the COVID-19 pandemic and beyond: A practical guide. ILO. https://www.ilo.org
Korukçu, N., & Yıldırım, A. (2023) Covid‑19 pandemi döneminde uzaktan çalışmanın iş‑aile yaşam dengesi üzerine incelenmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(3), 1715–1733. DOI: 10.20491/isarder.2023.1675
Kossek, E. E., Lautsch, B. A., & Eaton, S. C. (2006). Telecommuting, control, and boundary management: Correlates of policy use and practice, job control, and work-family effectiveness. Journal of Vocational Behavior, 68(2), 347–367. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2005.07.002
Majchrzak, A; Rice, RE; Malhotra, A.; King, N.; Ba, SL (2000). Technology adaptation: The case of a computer-supported inter-organizational virtual team. MIS Quarterly. 24 (4). 569-600. DOI.10.2307/3250948
Molino, M., Ingusci, E., Signore, F., Manuti, A., Giancaspro, M. L., Russo, V., Zito, M., & Cortese, C. G. (2020). Wellbeing Costs of Technology Use during Covid-19 Remote Working: An Investigation Using the Italian Translation of the Technostress Creators Scale. Sustainability, 12(15), 5911. https://doi.org/10.3390/su12155911
Möhring, Katja, Elias Naumann, Maximiliane Reifenscheid, Alexander Wenz, Tobias Rettig, Ulrich Krieger, Sabine Friedel, Marina Finkel, Carina Cornesse, Annelies G. Blom, (2021). The Covıd-19 pandemic and subjective well-being: longitudinal evidence on satisfaction with work and family. European Societies, Vol. 23, S. 601–617. doi: https://doi.org/10.1080/14616696.2020.1833066
Nişancı, Z. N., & Usta, A. (2021). Covıd-19 dönemi uzaktan çalışmanın iş ve özel yaşama yansımaları üzerine bir değerlendirme. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 94-109. https://doi.org/10.18221/bujss.1003068
Olson, G. M., & Olson, J. S. (2000). Distance Matters. Human-Computer Interaction, 15, 139-178. https://doi.org/10.1207/S15327051HCI1523_4
Palumbo, R. (2020). Let me go to the office! an ınvestigation into the side effects of working from home on work-life balance. International Journal of Public Sector Management, 33, 771-790. https://doi.org/10.1108/ijpsm-06-2020-0150
Sabır Taştan, N. (2021). Uzaktan Çalışma ve Kriz Yönetimi. Içinde A. F. Çakmak & O. Büyükyılmaz (Ed.), Uzaktan Çalışmada Yönetsel Konular (ss. 303–324). Gazi Kitabevi.
Sabır Taştan, N., Taştan, K. ve Yılmaz, S. (2023). Bibliyometrik analiz yöntemi ile örgüt kuramına ilişkin genel bir değerlendirme. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (3), 1313-1342. DOI: 10.18074/ckuiibfd.1321598.
Sánchez, Amador Durán; Rama, María de la Cruz & García, José Álvarez (2017). Bibliometric analysis of publications on wine tourism in the databases Scopus and WoS, European Research on Management and Business Economics, 23(1), 8-15, https://doi.org/10.1016/j.iedeen.2016.02.001.
Shockley, K. M., Clark, M. A., Dodd, H., & King, E. B. (2021). Work-family strategies during Covıd-19: Examining gender dynamics among dual-earner couples with young children. Journal of Applied Psychology, 106(1), 15–28. https://doi.org/10.1037/apl0000857
Sivathanu, B., & Pillai, R. (2021). Bibliometric analysis of remote work and future research opportunities. International Journal of Productivity and Performance Management, 71(3), 1–27.
Sokolić, Danijela (2022). Remote work and hybrid work organizations, Proceedings of the 78th International Scientific Conference on Economic and Social Development, 2022, 202 – 213. https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:192:105541
Staples, D. S., Hulland, J. S., & Higgins, C. A. (1999). A Self-Efficacy Theory Explanation for the Management of Remote Workers in Virtual Organizations. Organization Science, 10(6), 758–776. http://www.jstor.org/stable/2640240
Taştan, K. (2021). Uzaktan Çalışma Örgütlenmesi. Içinde A. F. Çakmak & O. Büyükyılmaz (Ed.), Uzaktan Çalışmada Yönetsel Konular (ss. 151–172). Gazi Kitabevi.
Uysal, N., & Çayır Yılmaz, M. (2020) Akademisyenlerde iş yaşam dengesi ve uzaktan çalışmaya ilişkin görüşlerin belirlenmesi, Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 4(2), 26–37.
Waizenegger, L., McKenna, B., Cai, W., & Bendz, T. (2020). An affordance perspective of team collaboration and enforced working from home during Covıd-19. European Journal of Information Systems, 29(4), 429–442. https://doi.org/10.1080/0960085X.2020.1800417
Waizenegger, L., McKenna, B., Cai, W., & Bendz, T. (2020). An affordance perspective of team collaboration and enforced working from home during Covıd-19. European Journal of Information Systems, 29(4), 429–442. https://doi.org/10.1080/0960085X.2020.1800417
Wang, B., Liu, Y., Qian, J., & Parker, S. K. (2021). Achieving effective remote working during the Covıd‐19 pandemic: A work design perspective. Applied Psychology, 70(1), 16–59. doi:10.1111/apps.12290 PMID:33230359
Wellman, Barry; Salaff, Janet; Dimitrova, Dimitrina; Garton, Laura; Gulia, Milena & Haythornthwaite, Caroline (1996). Computer Networks as Social Networks: Collaborative Work, Telework, and Virtual Community. Vol. 22, S. 213-238. https://doi.org/10.1146/annurev.soc.22.1.213
Wells J, Scheibein F, Pais L, Rebelo Dos Santos N, Dalluege CA, Czakert JP, Berger R. (2023) A Systematic Review of the Impact of Remote Working Referenced to the Concept of Work-Life Flow on Physical and Psychological Health. Workplace Health Saf., Vol. 71(11):507-521. doi: 10.1177/21650799231176397.
Yang, L., Holtz, D., Jaffe, S. Vd. (2022). The effects of remote work on collaboration among information workers. Nat Hum Behav 6, 43–54. https://doi.org/10.1038/s41562-021-01196-4
Yıldırımçakar, İ., & Kanberoğlu, Z. (2024). Çalışma hayatının dönüşümü ve iş‑yaşam dengesinde uzaktan çalışmanın rolü, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Çalışmalar Dergisi, 2024, 201–218. DOI: 10.62001/gsijses.1497239
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Turkish Management Review

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Bunları yapmakta özgürsünüz:
- Paylaş — eseri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz. her türlü amaç için, ticari amaç da dahil
- Uyarla — her türlü amaç için (ticari amaç da dahil) karıştır, aktar ve mevcut eserin üzerine inşa et her türlü amaç için, ticari amaç da dahil
- Lisans şartlarını yerine getirdiğiniz sürece, lisans sahibi bu özgürlükleri (belirtilen hakları) iptal edemez.
Aşağıdaki şartlar altında:
- Atıf — uygun referans vermeli , lisansa bağlantı sağlamalı ve değişiklik yapıldıysa bilgi vermelisiniz. Bunları uygun bir şekilde yerine getirebilirsiniz fakat bu, lisans sahibinin sizi ve kullanım şeklinizi onayladığını göstermez.
- Ek sınırlamalar yoktur — Lisansın izin verdiği hakları başkaları üzerinde kanunlarla ya da teknolojiyi kullanarak sınırlayamazsınız.
Uyarılar:
Kamu Malı malzemenin lisans koşullarına ya da ayrıcalık ya da sınırları ile izin verilen kullanımına uymak zorunda değilsiniz.
Garanti verilmez. Lisans kullanım amacınıza uygun tüm izinleri sağlamayabilir. Mesela, tanınırlık, gizlilik veya manevi haklar gibi haklar kullanıma sınır getirebilir.